Nghị luận về tác hại của thuốc lá

Tháng 9/2006, tại Bắc Kinh (Trung Quốc), các giáo sư, bác sĩ và chuyên gia y tế trên thế giới đã công bố một số thông tin mới về nghiên cứu GIANT, được thực hiện từ đầu năm 2004 đến tháng 9/2006 trên gần 50 ngàn bệnh nhân tại 46 quốc gia, nhằm đưa ra cái nhìn chi tiết hơn về mức độ phổ biến và nguyên nhân của căn bệnh viêm phế quản mãn tính trên phạm vi toàn cầu. Kết quả cho hay: hút thuốc lá là nguy cơ hàng đầu gây nên các bệnh về hô hấp và nhiễm trùng, trong đó 85% - 90% bệnh nhân phổi tắc nghẽn mãn tính là người có tiền sử hút thuốc lá.

Ngoài ra hút thuốc thụ động (không hút thuốc nhưng bị ảnh hưởng từ khói thuốc) cũng dẫn tới các bệnh trên. Đặc biệt 85% bệnh nhân phổi tắc nghẽn mãn tính trên toàn cầu là viêm phế quản mãn tính. Nếu bà mẹ đang mang thai hút thuốc sẽ dẫn đến tình trạng nhẹ cân, suy dinh dưỡng... ở đứa trẻ sau này.


Thuốc lá có rất nhiều tác hại. Tuy vậy, không phải ai cũng hiểu. Đôi khi, dù hiểu nhưng bản thân người hút vẫn không kiềm chế được thói quen của mình. Khi họ không làm được điều đó thì Chính phủ phải có biện pháp. Tại bang California, Mỹ người ta sẽ tiến hành bỏ phiếu quyết định tăng mức thuế lên 2,6 USD trên một bao thuốc, tức mức thuế trung bình mỗi bao là 6,55 USD. Các bang Texas, New Jersy, Missouri... đang thực hiện lộ trình tăng thuế. Các biện pháp trên là một trong những cách tích cực nhất tuyên chiến với thuốc lá. Với việc tăng mức thuế, người ta hy vọng sẽ giảm tối đa số lượng người hút.

. Hút thuốc là nguyên nhân dẫn đến bệnh khí thũng: Khí thủng là bệnh mà các bọc khí trong phổi bị phá hủy dần dần, gây khó khăn cho quá trình hô hấp. Người bị bệnh sẽ có cảm giác vô cùng khó chịu khi hô hấp. Hầu hết nguyên nhân của bệnh này là do hút thuốc lá.

Hút thuốc là nguyên nhân ung thư miệng và họng: Hút thuốc là nguyên nhân chủ yếu của căn bệnh ung thư. Bao gồm ung thư miệng và họng. Căn bệnh này làm cho những sinh hoạt hàng ngày của bạn như ăn uống, giao tiếp trở nên khó khăn, trầm trọng hơn nó dẫn tới những biến dạng vĩnh viễn nơi miệng và họng.

. Hút thuốc là nguyên nhân của bệnh hoại tử: Thuốc lá là tác nhân quan trọng phá hoại các mạch máu, cản trở quá trình lưu thông máu của bạn. Hút thuốc còn dẫn tới tình trạng đông máu, nhiễm độc máu và bệnh hoại tử. Từ đó, phá hủy hoàn toàn đôi bàn chân.
Trong khi các nước trên thế giới hàng ngày, hàng giờ tuyên truyền tác hại của thuốc lá thì tại Việt Nam, một nước mà theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là nước có mức tiêu thụ thuốc lá tăng nhanh chóng mặt có khả năng 10% dân số hiện nay tức là hơn 7 triệu người sẽ chết do các bệnh liên quan đến thuốc lá, thì những biện pháp ngăn chặn việc hút thuốc đưa ra chưa thật triệt để.

Bất cập nằm ngay trong chính các biện pháp của các hãng thuốc, các cơ quan có chức năng. Chưa một loại thuốc lá nào sản xuất tại Việt Nam được in hình ảnh gây ấn tượng sợ hãi cho người sử dụng. Hầu hết vỏ bao thuốc của ta cũng chỉ có lời cảnh báo, nhưng dòng chữ cảnh báo quá nhỏ, liệu có người hút thuốc nào chú ý để đọc nó không? Hay đến bao giờ Nhà nước mới áp dụng một cách có hiệu quả việc tăng mức thuế đối với mặt hàng này.

Được biết một người có thâm niên hút thuốc, bao nhiêu năm chỉ một lần duy nhất, thốt ra câu: “Sợ quá, chắc từ nay bỏ thuốc” hoặc: “Nhìn thấy ớn, hút thuốc mất cả ngon...”, ấy là khi anh nhìn thấy những hình ảnh đáng sợ trên bao thuốc kia. Những lời tuyên truyền không thể có sức mạnh bằng một hình ảnh. Thiết nghĩ, đã đến lúc Nhà nước cần áp dụng biện pháp buộc các hãng sản xuất thuốc lá tại Việt Nam phải in hình ảnh cảnh báo những nguy hại từ thuốc lá trực tiếp trên sản phẩm.
Hàng năm thuốc lá, thuốc lào giết hại hàng triệu người trên thế giới. Hút thuốc là nguyên nhân gây bệnh và tử vong có thể tránh được. Những năm gần đây người ta ngày càng hiểu rõ các tác hại của hút thuốc lá, thuốc lào (gọi tắt là thuốc lá).
I. Thành phần, độc tính của thuốc lá
Trong khói thuốc lá chứa hơn 4000 loại hoá chất. Trong đó có hơn 200 loại có hại cho sức khoẻ, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc. Người ta chia ra 4 nhóm chính:
1. Nicotine:
Nicôtine là một chất không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và có mùi thuốc khi tiếp xúc với không khí. nicôtine được hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg nicôtin mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc lá đưa nicôtin một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào.
2. Monoxit carbon (khí CO)
Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu, gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 20 lần oxy. Với người hút trung bình 1 bao thuốc mỗi ngày thì hàm lượng hemoglobine khử có thể tới 7-8%. Sự tăng hemoglobine khử làm chuyển dịch đường cong phân tách oxy-hemoglobin dẫn đến giảm lượng oxy chuyển đến tổ chức gây thiếu máu tổ chức và có lẽ góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch.
3. Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá
Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày-lông chuyển. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc.
4. Các chất gây ung thư
Trong khói thuốc lá có trên 40 chất trong số đó gồm cả các hợp chất thơm có vòng đóng như Benzopyrene có tính chất gây ung thư. Các hoá chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hoá.
II. Các nguy cơ gây bệnh của hút thuốc lá
Vai trò gây bệnh của hút thuốc đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng như ở nước ta. Hút 01 điếu thuốc tức là đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 05 đến 08 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư (ung thư phổi), bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, các bệnh tim mạch…. Mức độ tăng nguy cơ phụ thuộc vào tuổi bắt đầu hút (hút thuốc càng sớm thì nguy cơ càng cao), số lượng thuốc hút trung bình với đơn vị là bao/năm tính bằng cách lấy số bao thuốc hút trung bình hàng ngày nhân với số năm hút (số lượng thuốc hút bao/năm càng lớn thì nguy cơ càng cao) và thời gian hút càng dài thì nguy cơ cũng càng lớn
Hút thuốc và bệnh tim mạch
Từ năm 1940, người ta đã thấy có mối liên hệ giữa hút thuốc lá và nguy cơ bị bệnh tim mạch. Dù hút một vài điếu thuốc trong ngày cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh này. Mối liên quan chặt chẽ giữa hút thuốc lá và bệnh tim mạch không chỉ thấy ở cả 2 giới, trong lớp trẻ và người già mà còn thấy ở tất cả các chủng tộc. Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên gấp 2-3 lần và nó còn tương tác với các yếu tố khác làm tăng nguy cơ lên gấp nhiều lần. Những bệnh mà người hút thuốc có nguy cơ mắc cao là xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, đột quỵ, rối loạn nhịp tim, đột tử, nhồi máu cơ tim, phình động mạch chủ. Trong số đó bệnh mạch vành là quan trọng nhất, ước tính chiếm khoảng hơn một nửa trường hợp tử vong vì bệnh tim do hút thuốc. Không có bằng chứng chứng minh rằng hút thuốc lá đầu lọc hay các loại khác nhau của thuốc lá làm giảm được yếu tố nguy cơ.
Các nghiên cứu về sinh lý bệnh đã xác định được cơ chế chung mà qua đó khói thuốc có thể gây nên bệnh tim mạch. Nhũng người hút thuốc có tăng nồng độ các sản phẩm oxy hoá bao gồm cả cholesterol LDL oxy hoá, và làm giảm nồng độ của cholesterol HDL, một yếu tố bảo vệ tim. Những yếu tố này cùng với các ảnh hưởng trực tiếp của CO2 và nicotine gây tổn thương nội mạch. Có thể thông qua những cơ chế này mà ở những người hút thuốc có tăng phản ứng của mạch máu. Sự giảm cung lượng của dòng máu mang oxi làm nguy cơ thiếu máu cơ tim tăng lên và tăng cả nguy cơ bị co thắt mạch vành. Hút thuốc cũng liên quan đến tăng nồng độ fibrinogen và tăng kết dính tiểu cầu.
3. Phình động mạch chủ


Bất kỳ ai cũng có thể bị xơ vữa động mạch chủ, nhưng những người hút thuốc có nguy cơ cao các mảng xơ vữa đó lớn lên. Nhữnh mảng xơ vữa đó làm cho thành động mạch bị yếu đi và tạo thành chỗ phình, hoặc túi phình ở thành mạch. Những chỗ thành mạch yếu này có thể vỡ. ở những người hút thuốc thì tỉ lệ bị phình động mạch chủ nhiều gấp 8 lần và và tỉ lệ chết do vỡ phình mạch cao hơn rất nhiều so với người không hút thuốc.
4. Bệnh cơ tim
Những người hút thuốc lá có nguy cơ bị bệnh cơ tim cao hơn so với người không hút thuốc. Khói thuốc gây bệnh bằng cách phá huỷ các động mạch nhỏ, hoặc có lẽ CO trong khói thuốc làm tổn thương trực tiếp cơ tim. Có thể hút thuốc còn làm tăng tính nhạy cảm với nhiễm virus dẫn đến bệnh viêm cơ tim.
5. Bệnh mạch máu ngoại vi
Những người đang hút thuốc có nguy cơ bị bệnh mạch máu ngoại vi cao gấp 16 lần so với người chưa hút bao giờ. ở những người đã cai thuốc thì nguy cơ này cao gấp 7 lần so nhóm chưa hút bao giờ. Khoảng 76% bệnh nhân bị mạch máu ngoại vi là do hút thuốc. Bệnh máu ngoại vi thường gây đau, hạn chế vận động và có thể đe doạ tính mạng. Những bệnh nhân tiếp tục hút thuốc khi đang điều trị bệnh này thì hiệu quả điều trị rất kém.